دیوانی نوێی شیعره‌کانی سه‌ید کامیل ئیمامی (ئاوات)
نووسین و ئاماده‌کردنی: ئه‌نوه‌ر سوڵتانی
پارچە شیعری ژماره ٦٥
دەروێشم و دڵ ڕێشم
|
دەروێشم و دڵڕێشم، دێوانەم و بێ لانەم وەک کوندم و هەڵنیشتووی کاولاشم و وێرانەم بێ دایکم و بێ بابم، بێ مام و برا ماوەم لەم ئاخری عومرەمدا وادیارە کە تاقانەم جێ و مەوتەنی من پرسن، هەر چۆڵگە و سارایە[1] مەجنوونم و سەرگەردان لەو بەندەن و شاخانەم بێچارە و داماوم، خەمبار و پەرێشانم وەک بسکی پەرێشانم، هەروا بە تەمای شانەم تا باشی بڵاوکا لێک، ئەندامی لەکارکەوتووم، بابردەیی ئەو دەشت و سارا و بیابانەم[2] وەک بولبولی نەسرەوتوو هەرتاوە لە دارێکم هەرکاتە لەبارێکم بۆ ئەو دڵە بریانەم کەوتوومە نەفەس تەنگی وەک کەو لە قەفەس دا بێ لەشمە قەفەسم ئەمما، بێ ئاوم و بێ دانەم بەو حاڵەتەوە سەیرە، عاشق بە قەد و باڵام کووژراوی بەر و بەرموور، گیرۆدەیی لەرزانەم! بەو بەندی ئەوێستاکەم دیاری بووە لای عالەم[3] نێو تاقمەیی هۆنەر، تەنیاکوڕ و تاقانەم[4] لای جانەوەران ئەمڕۆ قەدرم فرەیە، چونکە وەک کاکی 'ئیمامی' خۆم، لەو کێو و نزارانەم (قاقڵاوا، ١٣٥٤ی هەتاوی) لاپەڕە ١٤٢ و ١٤٣ی چاپی جەعفەر و ١٨ و ١٩ی چاپی ئەنیسی [1] . چاپی جەعفەر: چۆڵگە وو سارایە [2] . چاپی ئەنیسی: بیابانم (دەبێ هەڵەی چاپ بێت). [3] . چاپی جەعفەر: مەعلووم بووە لای عالەم [4] . هەردوو چاپی ئەنیسی وجەعفەر بە شێوەی 'تەنیا کوڕ'یان نووسیوە واتە بۆشاییەکیان خستۆنە نێوان دوو وشەکەوە. من تەنیاکوڕم بە یەک چەمکی سەربەخۆ دانا و وەک یەک وشەی پێکهاتوو لە دوانم سەیر کرد ئینجا پێکەوەم نووساندن.
|
عینوانی شیعرەکە لە فەردی یەکەمی وەرگیراوە بەڵام لە چاپی ئەنیسیدا "تاقانە" یە کە ئەویش لە فەردی نۆهەمی وەرگیراوە.
شیعرەکە ، لە تەمەنی پیری و ١٤ ساڵێک پێش کۆچی دوایی شاعیردا گوتراوە. مۆرکی پیری و بێ تاقەتی و تەنیایی و بێ هیوایی دواڕۆژی بە ڕوونی پێوە دیارە. لە ساڵی گوترانی شیعرەکەدا دایک و باب و باوک و برای شاعیر کۆچی دواییان کردووە و ئەو هەست بە تەنیایی دەکات.
لە حەوت فەردی سەرەتایی و فەردی کۆتایی (مەقتەع) ی شیعرەکەدا، شاعیر هەندێک لە تایبەتمەندییەکانی ژیان و حاڵەتە ڕۆحییەکانی خۆی بۆ خوێنەر ئاشکرا دەکات کە بەگشتی لە تەنیایی و خەمباری و بێ ئۆقرەیی و ئاوارەییدا خۆلاسە دەبێتەوە.
بەڵام دوو فەردی هەشتەم و نۆهەم بابەتێکی جیاوازیان هەیە و لە ڕاستیدا شاعیر دوای وەسفی دەروێشی و دڵڕێشییەکانی خۆی لەوێدا دەڵێ من کۆڵم نەداوە و سەرەڕای ئەو هەموو ناتەواوییەی ژیان هێشتا هەر عاشقی قەد وباڵا و کووژراوی سنگ و بەرۆکی کچی جوانم و لەناو شاعیرانیشدا بێ وێنەم.
واتای هەندێک لە وشەکان (لە هەرکوێ پێویست بووبێت کەڵکم لە هەنبانە بۆرینەی مامۆستا هەژار وەرگرتووە):
کاولاش، ئاشی کاول و ڕووخاو
تاقانە، تاقە منداڵی بنەماڵە، تاقە کوڕی ناو خوشکان
مەوتەن، زێد
بسک، مووی سەر لاجانگ، ئەگریجە
"بسکی پەرێشانی بەتەمای شانە" تەعبیرێکی جوانە.
بابردە، بابردوو، تەواو ڕووت و نەدار
نەسرەوتوو، بێ ئۆقرە و ئارام
بار، حاڵەت
بەر، سنگ و بەرۆک
بەرموور، ملوانکەی بە مووروو
لەرزانە، مامۆستا هەژار بە "خشڵێکی ژنانە" ی نووسیوە؛ نەمزانی کام خشڵ و بۆ کام ئەندامی ژن.
دیاری بووە، مەعلووم بووە (دوو چاپی دیوانی شاعیر دیاری و مەعلوومیان لە شوێنی یەکتر داناوە، بەڵام شاعیر خۆی کامیانی پێ چاکتر بووە، نازانم).
قەدر، ڕێز
فرە، زۆر
نزار، لێڕەوار
کاکی ئیمامی، شاعیر گەلێک جار لە شیعرەکانیدا خۆی بە کاکی ئیمامی ناودەبات (بۆ نموونە بڕوانە شیعری بەهاری بێ گەشە، ژمارە ٦٢ ی ئەم زنجیرەیە)؛ بەڵام نەمدیتووە بنووسێت کاکی ئاوات.
بەحری عەرووزیی شیعرەکە
هزج مثمن اخرب: مفعول مفاعیلن // مفعول مفاعیلن