دیوانی نوێی شیعره‌کانی سه‌ید کامیل ئیمامی (ئاوات)

نووسین و ئاماده‌کردنی:  ئه‌نوه‌ر سوڵتانی

پارچە شیعری ژماره‌ ٦٣

بۆ شەهیدانی بانە

 

 

نیشتمان ئەمڕۆکە ڕەشپۆشی شەهیدی بانەیە

داغداری کردەوەی ئەو دەستە خوێن ڕێژانەیە[1]

بۆ شەهیدی شاری بانە، پیر ولاو گریانیە[2]

نیشتمان ئەمساڵەکە بۆ لاوەکان گۆڕخانەیە

کوردەکان! ئەی گوردەکان! ئەی لاوی پڕ هێز و قەوەت![3]

ڕۆژی تۆڵەی خوێنی ئەو جووتە شەهیدە جوانەیە[4]

نیشتمان بانگو دەکا ئەی ڕۆڵەکەی کاوەی نەبەز،

وەرنە مەیدان کاتی پڕدان و شەڕی پیاوانەیە

هەرکەسێ بۆ سەندنی تۆڵە، لە مەیدان حازرە،[5]

نێوی ئەو هەر قارەمانە و مەردی ئەو مەیدانەیە

          با بڕۆین، پێی ناوێ ئیتر بیری داهاتوو بکەین

          تانگ و تۆپی ڕێژیمی شای بێ شەرم، هەمبانەیە!   

                                 (بۆکان، زستانی ١٣٥٧ ی هەتاوی)

 لاپەڕە ٢٢٧ ی چاپی جەعفەر و ١٠٦ ی چاپی ئەنیسی


 

[1] .  چاپی ئەنیسی: ئەو تاقمە خوێنڕێژانەیە

[2] .  چاپی ئەنیسی: گریانی یە

[3] .  چاپی ئەنیسی: کوردەکان، ئەی کوردەکان

[4] .  چاپی ئەنیسی: ڕۆژی سەندنی خوێنی

[5] .  چاپی ئەنیسی: سەندنی تۆڵە مەیدان حازرە (وێدەچێت هەڵەی چاپ بێت).

 

عینوانی شیعرەکە لە چاپی ئەنیسیدا 'شەهیدانی بانە' یە

شێعرێکی دیکەی سیاسی ناو دیوانی ئاواتە. زستانی ساڵی ١٣٥٧ واتە سەرەتاکانی ساڵی ١٩٧٩ و کۆتاییەکانی تەمەنی ڕژێمی شایەتییە لە ئێران. لە پایزی ئەو ساڵەدا خۆپیشاندانی شارەکانی ئێران گەیشتە کوردستان و خەڵکی ناوچەکەش وێڕای شارەکانی دیکەی ئێران دژ بە حکوومەتی شا خۆپیشاندانیان کرد و لەو خۆپیشاندانانەدا ژمارەیەک خەڵک بە گولـلەی پۆلیس و سوپای ئێرانەوە بوون شەهید کران.

ئەم شیعرەی ئاوات بۆ "جووتە شەهیدی جوان" ی شاری بانە گوتراوە. من سەبارەت بە شأن نزولی شیعرەکە پرسیارم لە برادەرێکی خۆشەویستی بانەیی کرد کە پێی گوتم "دەبێ ئاماژە بێت بە ڕووداوی تەقەی پادگانی بانە لە خۆپیشاندەران لە ڕۆژی ١٦/١٠/١٣٥٧، کە بوو بە هۆی کووژرانی دووکەس: ئەحمەدخانی ئەحمەدی و ڕەحمانی خاتوونی."

هەندێک ناتەواویی تەکنیکی لە شیعرەکەدا بەدی دەکرێت:

وشەی 'سەندنی'  فەردی سێهەمی چاپی ئەنیسی بۆ ئەوەی لە چوارچێوەی ئەفاعیلی شیعرەکەدا بمێنێتەوە، دەبێ پیتی دالەکەی قرت بکرێت و وەک سەننی' بخوێنرێتەوە لە کاتێکدا هەمان وشە لە فەردی پێنجەمدا شێوازی ئاسایی هەیە (دیارە چاپی جەعفەر ئەو کێشەیەی نەهێشتووە و وشەی 'تۆڵەی' لە شوێن داناوە و خوێنەر نازانێت ئایا ئەو گۆڕانکارییە شاعیر خۆی کردوویەتی یان کاک جەعفەر و هاوکارەکانی). لە فەردی کۆتاییشدا وشەی ڕژیم یان ڕژێم دەبێ بە شێوەی ڕێژیم واتە بە کێشانی زیاد لە ئەندازەی پیتی /ێ/ وە بخوێنرێتەوە بۆ ئەوەی کێشی شیعرەکە تێک نەچێت.

چەند ڕوونکردنەوەیەک

شەهیدە جوانەیە: لێرەدا وێدەچێت جوان واتای لاو و گەنج بداتەوە. لە ناوچەی سنە بە لاو و گەنج دەڵێن جوان. بەڵام یەک لەو دوو کەسە، واتە ئەحمەدخان، زۆریش گەنج و کەم تەمەن نەبوو.

بانگو دەکا: بانگتان دەکات. شێوەزاری مەهابادییە

پڕدان: پەلاماردان

پێی ناوی بیری داهاتوو بکەین: بیری دواڕۆژ مەکەنەوە و خۆ پێدادەن. دیارە ئەوە بۆ هاندانی خەڵک گوتراوە.

تانگ و تۆپی شا، هەمبانەیە: واتە بەتاڵە و تەنیا دەنگی هەیە. ئەوەش لە درێژەی هەمان هەوڵدانە بۆ هاندانی خەڵک لە پێناو خەبات دژ بە ڕژیمی شا.

 

بەحری عەرووزیی شیعرەکە

رمل مثمن محذوف: فاعلاتن فاعلاتن فاعلاتن فاعلن