دیوانی نوێی شیعره‌کانی سه‌ید کامیل ئیمامی (ئاوات)

نووسین و ئاماده‌کردنی:  ئه‌نوه‌ر سوڵتانی

 شیعری ژمارە ٢٣٦

خەزانی گوڵ

 

دەڵێن ڕۆیی لەنێو مە، گیانە، ئەو زیبی گوڵستانە

بەڵام پێش چاوی دڵ هەر باقییە ئەو سەروی بوستانە

هەموو سەروی سەهی سەریان نەوی کرد، باغەوان ڕۆین[1]

گوڵیش وا خۆی ڕنی، لایێ خەزان، لایێ لەخۆدانە

خەزانی گوڵ بوو، ئەی دڵ بۆچی کەوتە هەڵبەزە و لەرزە

بە تەشریف چوونی ئەو بۆ جەننەتولمەئوایی جانانە

شەوی جومعە لە نیوەی ئاخری شەو ئەودەمەی خالیق

دەکا ئاواڵە دەرکی ڕەحمەتی بۆ هەرچی ئینسانە،

نزوولی ڕەحمەتی بۆ توریەتی ئەو ساحێب ئیحسانە

وەکوو ڕۆژ ئاشکرا بوو بەو شەوە، ئەو ڕێژنە بارانە

سەبا، قوربانی سروەت بم، بڕۆ خێرا بە تەڕدەستی

سەلامی ئاگرینی من بەرە بۆ ئەو سولەیمانە

بڵێ: سەر بێنەدەر لەو مەنزە پڕ فەیز و ئەنوارە

بزانە چۆن برازات بێ وجوودت ماڵی وێرانە

 

هەچی تۆی دیبوو، قوربان، خاوەنی عەقڵ و فەراسەت بوو،

ئەوا بێ هۆش و گۆش و بەخت و بەدبەخت و پەرێشانە

 

عەجایب مەحشەرت هێناوە بۆ ئەم باقیماوانەت

هەرایە، شین و قوڕپێوانە، واوەیلایە، گریانە

 

هەموو ڕەشپۆشە عەرز و ئاسمان، کێو و کەژ وسەحرا

سەدای ناڵین و هاوارە لە ماڵی خوێش و بێگانە

            "ئیمامی" ماڵی کاول بوو، نەما هێزی، شکا باڵی

            لەتاو مامی وەکوو بابی، لەژینی خۆی هەراسانە

                                    قاقڵاوا، ١٣٣٨ ی هەتاوی

(لاپەڕە  ١١١ و ١١٢ ی چاپی ئەنیسی، لە چاپی جەعفەردا نەهاتووە)

_____________________________________________

ئاوات بە بۆنەی کۆچی دوایی نەمر حاجی بابەشێخی سەیادەت، مامی خۆیەوە چەند پارچە شیعری هۆندۆتەوە کە پیشاندەری خۆشەویستی و ئیحتیرامی زۆری بۆ ئەو کەسایەتییە ئایینی-سیاسییەی ناوچەکەیە. ئەوەش یەک لەو شیعرانەیە و لە فەردی مەقتەعیشدا بە ڕاشکاوی ئەوەی ڕاگەیاندووە.

مە: ئێمە

زیب: جوانی و ڕازاوەیی

سەروی سەهی: فارسییە. سەرو دارێکە بەرزە باڵا. یەک لە واتاکانی 'سەهی'ش ڕاستە (فرهنگ معین). بە سەر یەکەوە دەبێتە دارێکی سەروی ڕاست هەڵچوو. ئەو تەعبیرە لە زۆرشیعری فارسیدا هاتووە بۆ نموونە لە شیعری حافزی شیرازیدا:

 "دیگر ز شاخ سرو سهی، بلبل صبور                                                                                             گلبانگ زد کە چشم بد از روی گل بە دور"

لایێ خەزان: لە لایەکەوە پایزە و لە لایەکیشەوە خەڵکن لە خۆیان دەدەن. پەیوەندی ئەو دوانە لەگەڵ یەکدا چییە؟ هەر ئەوە نییە کە هەردوکیان ڕووداوێکی ناخۆشن: مردنی مام و هاتنی پایز بۆ خەڵکی گوندنشین. پایز بۆ خەڵکی کوێستانان فەسڵێکی خۆش نییە، تەڕی و قوڕی و سەرما وسۆڵ دەست پێدەکات و باران دەبارێت، ئەوانە هیچکام خواست و وئارەزووی دانیشتووانی گوند، یان هەوارچییان، نین و هاوبەش بوونی خەڵک و پایزیش دەبێ لە خەم و خەفەتدا ببێت.

جەننەتولمەئوا: بە گوێرەی ئیسلام، بەشێکە لە بەهەشت و دووجاریش لە قورئاندا ئاماژەی پێکراوە.

جانان: عینوانێکی عیرفانییە بۆ خودا

توڕیەتی ئەو ساحیب ئیحسانە: دەگوترێت سەییدان، منداڵ و بەجێماوی پێغەمبەری ئیسلام بن؛ حاجی بابە شێخیش سەیید بووە، ئاوات خۆیشی هەر سەید بووە. توڕیەت: منداڵ و لێ کەوتووەی کەسێک؛ عەرەبییە.

ڕێژنە باران: وادیارە لە شەوی وەفاتی حاجی بابەشێخدا بارانێکی زۆر لە ناوچەکە باریبێت.

تەڕدەستی: خێرایی

سولەیمان: ئاوات مامی خۆی بە سولەیمانی نەبی و خۆی بە مێروولە شوبهاندووە کە ئاماژەیە بە ئەفسانەی قسەکردنی مێروولە لەگەڵ سولەیمان.

فەیز: بەرەکەت. عەرەبییە

ئەنوار: کۆی نوور. عەرەبییە

خاوەنی عەقڵ و فەراسەت بوو: لەگەڵ بەشی پێشتری خۆی لە هەمان میسراعدا واتا دەکرێتەوە: هەرکەسێک تۆی دیبێت، بە مەرجێک عاقڵ و خاوەن تێگەیشتن بووبێت، بەو مردنەت پەرێشان حاڵە. ئەوانەی تۆیان دیبوو و خاوەن عەقڵیش بوون: هەمووان بە بیستنی هەواڵی مردنت بێ هۆش و گۆش بوون.

بەخت و بەدبەخت: نەمزانی ئەو دووە پێکەوە چ واتایەکیان هەیە و بۆچی پێکەوە هێنراون مەگەر وشەیەکی دیکەی وەک سەخت لەشوێنی بەخت بووبێت و بەهەڵە وەک بەخت نووسرابێت. بەداخەوە دەقی جەعفەر ئەم شیعرەی لەخۆی نەرگرتووە کە بە یارمەتی ئەو ساغی بکەینەوە.

باقیماوانەت: ئەو کەسانەی لەدوای تۆ بەجێ ماون.

وەکوو بابی: مامێک کە بۆ شاعیر وەک باب وابوو. لێرەدا شاعیر خۆی کردۆتە کەسی سێهەمی ڕستەکە.


 

  [1]   لە دەقەکەدا وەک رویێن هاتووە کە دیارە هەڵەی تایپە.

 


 

www.rojhalat.de / www.bokan.de