قیبلە کەج ناکەم، تاقی برۆتە

لای من ڕاستییە، کەچی لای خۆتە

فێڵ و تەڵەکە و بەینەت شکاندن،

ڕیشەی میهر و مەیل لەیەک پساندن،

بە پێچەوانەی وادەی خۆ کردن،

هۆش و حەواس و دڵ و دین بردن

 

کەوتن لە جێدا و ناڵە وڕێنە،

نەسرەوتن، گریان، ئێشی گلێنە

سکاڵا، گەڕان وەک شێت لە کێوی

خۆ حاشاردانیش وەک مامە ڕێوی،

کەل وکون کردن، ساتێ نەسرەوتن

ماندوویی، مردن، کاتێ نەخەوتن

            بە بۆنەی تۆیە پاکی ئەوانە

            کەوتوو و ڕەوتووی تۆم، باش لێم بڕوانە!

(لاپەڕە ٢٠٦ و ٢٠٧ ی چاپی ئەنیسی، لە چاپی جەعفەردا نەهاتووە)

_____________________________________________

غەزەلێکی غەرامییە و تێیدا شاعیر لە دەردی ئەوین دەدوێت. زمانی شیعرەکە ساکارە بەڵام لە سەرەتادا گرێیەکی تێکەوتووە. شاعیر دەڵێ تاقی برۆت قیبلەی منە و منیش ڕووی لێ لانادەم و لەوەشدا ڕاست و بێ درۆم، بەڵام تۆ وانیت و بەشوێنیدا هەندێک خەسلەتی نەرێ یی و خراپ وەک فێڵ و تەڵەکە دەداتە پاڵ ئەو. کێشە لەوەدایە کە ئەو بەراورد کردنە بە زمانێکی پاراو بەڕێوە ناچێت. بۆ نموونە، بۆ تێگەیشتن لە عیبارەتی 'کەچی لای خۆتە'....! دەبێ چاوەڕوانی فەردی دواتر بیت بزانی چییە.

لە لایەکی دیکەوە هەرگیز عاشقی ڕاستەقینە بە دڵدارەکەی خۆی ناڵێت فێڵ و تەڵەکە دەکەی و ئەوەش خاڵێکی دیکەی سەبارەت بە شیعرەکەیە و دووری نازانم کاک جەعفەر و هاوکارەکانی هەر بەو بۆنانەوە بێت کە ئەم شیعرە و چەند شیعری دیکەی هاوچەشنیان لە چاپەکەی خۆیاندا نەهێنابێت.

بەڵام شیعرەکە، بڕگەی جوان و سەرکەوتووشی تێدایە بە تایبەت لەوەدا کە بەڵێنداریی خۆی ڕادەگەیێنێت و لەبەرانبەر بێ وەفایی و بێ بەینەتی دڵدارەکەی دادەنێت: ناڵە و وڕێنە و نەسرەوتن .... گەرچی لێرەشدا هەندێک شوبهاندن هەن، کە لە جوان ناچن وەک ئەوەی خۆی بە مامە ڕێوییەک ناساندووە وا خۆی حەشار دەدات!

بە هۆی ئەو ڕاستییەوە کە شاعیر دوای ڕیز کردنی سیفاتی دڵدار ڕاستەوخۆ دەچێتە سەر باسی خەسلەتەکانی خۆی و ئەو بازدانە لەپڕ و لەناکاو ڕوو دەدات، من بۆشاییەکم خستۆتە نێوان فەردی سێهەم و چوارەم کە جەمسەری نێوان ئەو دوو بابەتەیە. تۆ بڵێی یەک یان چەند فەردی شیعرەکە لەو شوێنەدا نەفەوتابێتن؟

هەروەها دوور نییە فەردی مەقتەع کە دەبێ هەڵگری ناو یان ناسناوی شیعریی شاعیرەکەی بێت، داکەوتبێت و چاپ نەکرابێت.

بە هیوای ئەوەی چاپەکانی دواتری هەردوو دیوانەکە ئەو ناتەواوییانە چارەسەر بکەن.

قیبلە کەج کردن: ڕوو وەرگێڕان لە قیبلەی موسوڵمانان، کافر بوونە و لای ئیمانداران تاوانێکی گەورەیە. شاعیر ڕوو وەرگێڕان لە دڵدارەکەی بە قیبلە کەج کردن دەشوبهێنێت.

لای خۆتە: چی لای خۆتە؟ هەموو ئەو شتانەی وا لە فەردی دووهەم و سێهەمدا گوتراون!

بەینەت شکاندن: بێ بەڵێنی و لە پەیمان پەشیمان بوونەوەیە.

میهر: خۆشەویستی

وادە: وەعدە، بەڵێن

وڕێنە: قسەی بێ سەر وبن کردن، بە عادەت لە کاتی یاو و لەرزی نەخۆشیدا.

نەسرەوتن: هەدا نەدان، دانەنیشتن و ئیستراحەت نەکردن

ئێشی گلێنە: چاوێشە

سکاڵا: گازندە، شکات

خۆ حاشاردان: خۆ شاردنەوە، خۆ مات کردن لە کەسێک و شتێک.

کەل: چیا و کەژ و کۆ، بستوو، زینوو، قەڵشت، قەڵش (هەنبانە بۆرینەی مامۆستا هەژار)

کەل و کون: کون و قوژبن

کەوتوو و ڕەوتوو: ماندوو و لەکار کەوتوو. جیناسێکی ناتەوایان پێ دروست کراوە.