دیوانی نوێی شیعره‌کانی سه‌ید کامیل ئیمامی (ئاوات)
نووسین و ئاماده‌کردنی: ئه‌نوه‌ر سوڵتانی
پارچە شیعری ژمارە ١٠٤
دڵی بەرد
|
سازام، بە خودا، چابوو لەگەڵ هەر خەم و دەردم
وێستام له بەرابەر هەموو سەختیم، که مەردم زەنبیل، ١٣١٥ی هەتاوی
(لاپەڕە ٩١ ی دیوانی چاپی ئەنیسی و ١١٨ ی چاپی جەعفەر)
_____________________________________________
عینوانی شیعرەکە لە دیوانی چاپی جەعفەردا 'تەختەی سەرئاو' ە کە ئەویش وەک ئەمیان لە ڤوکابیولەری ناو شیعرەکە هەڵبژێرراوە. بە بۆچوونی من دڵی بەرد گەلێک زیاتر لەگەڵ ناوەرۆکی گشتیی شیعرەکەدا، کە وەستان و بەرانبەری کردنی سەخڵەتیی ژیان و کۆڵنەدانە، یەک دەگرێتەوە هەربۆیەش ئەمیانم هەڵبژارد. تەختەی سەرئاو بێ هیواییەکی لێ دەبارێت کە لە شیعرەکەدا نییە و پێچەوانەکەی هەست پێدەکرێت. گەرچی دڵی بەرد واتایەکی نەرێنیشی هەیە و بە دڵڕەق و بێ دەربەست دەگوترێت. شوێن و ساڵی گوترانی شیعرەکە لە هەردوو دیواندا هەر یەکن. لە یەکەم شیعرەکانی ئاواتە و لە تەمەنی٣٣ ساڵیدا گوتوویەتی. بە بۆچوونی من یەک لە سەرکەوتووترین شیعرەکانی شاعیرە. پوخت، قورس و قایم، پڕ لە ئیستیعارە و شوبهاندنی جوان، کێشێکی سوار و ڕیتمیک، واتایەکی ئینسانی و، بە شێوەیەکیش بانگەواز بۆ خۆڕاگری و ئازایەتی و وەستان لە بەرانبەر سەخڵەتیی ژیاندا. واهەیە کاتێ شاعیر دوو جار لە شیعرەکەدا خۆی بە 'مەرد' ناودەبات لە زیهنی هەندێک خوێنەری ئەمڕۆییدا واتای زاڵیەتی وگرنگایەتی پیاوی لێ وەربگیرێت، کە ڕاستیشە بەڵام 'مەردی' واتای ئازایەتیش دەبەخشێت و لەو واتایەدا بۆچوونی شاعیر زۆر جێگەی ڕەخنە لێگرتن نابێت. بەرابەر: شێوە کوردییەکەی لە ئەدەبی ئەمڕۆدا 'بەرانبەر'ە و ئەوەیان زیاتر فارسییە. بەهەر دەشت و بیابان: شێوازێکی فارسییە بۆ 'لە هەموو دەشت و بیابانێکدا' هەر: هەموو گا دەردم و گا مەرد: جگە لە جیناسی ناقیس دروست کردن، پەیوەندێکی مەنتیقی لە نێوان دەرد و مەرد دا نییە. لە چاپی ئەنیسیدا لە جیاتی 'گا مەرد'، نووسراوە 'گەه مەرد' کە هەندێک فارسیترە. هەست دەکەم لە ئەسڵیشدا هەر وا بووبێت لەبەر ئەوەی ئاوات زۆری سڵ لە وشە و زاراوەی فارسی نەکردۆتەوە. هەرچۆنێک بێت، گا، یان گەه، هەردوک بە واتای جاروبارەن. حادیسە: ڕووداو؛ دەبێ نیاز لە ڕووداوی ناخۆشی ژیان بێت. بە نەبەرد: ئەهلی ململانی و شەڕ و بەگژداچوونەوە. شەشدەر بەستران: زاراوەیەکی ناو یاریی تاوڵە (تەختە نەرد)ە واتای بێ ماوە و دەرەتان مانەوە دەبەخشێت. تەختەی سەرئاو: کینایەیە لە کەسێک کە دەرەتانی هەڵبژاردنی ڕێگا و ڕێبازی خۆی نەبێت و دیاردەیەک لە دەرەوەی ئەو، جڵەوی کاری ژیانی بۆ گرتبێت. شاعیر لە وشەی 'تەختە' ئیهامی دروست کردووە کە هەم ئاماژەی بە یاریی تەختەنەرد (تاوڵە) تێدایە و هەم بە تەختەشکاوی بەلەمێک کە بە سەر ئاوەوە مابێت و نەزانێت شەپۆل بۆکوێی دەبات. چەل: جار بەو حاڵەوە هەر ماوە: سەرەڕای ئەو هەموو تەنگ و چەڵەمەیەش کە تووشم هاتووە، دیسان دڵم هەر لێدەدات؛ سەیری ئەو دڵەم بکەن چ بەردە! بەحری عەرووزیی شیعرەکە: هزج مثمن اخرب مکفوف محذوف: مفعول مفاعیل مفاعیل فعولن
|